قانون جامع حمایت از معلولین

قانون جامع حمايت از حقوق معلولين
ماده 1: دولت موظف است زمينه هاي لازم را براي تأمين حقوق معلولين، فراهم و حمايت هاي لازم را از آنها به عمل آورد.
تبصره: منظور از معلول در اين قانون به افرادي اطلاق مي گردد كه به تشخيص كمسيون پزشكي سازمان بهزيستي بر اثر
ضايعه جسمي، ذهني، رواني يا توأم؛ اختلال مستمر و قابل توجهي در سلامت و كارآيي عمومي وي ايجاد گردد، به طوري كه
موجب كاهش استقلال فرد در زمينه هاي اجتماعي و اقتصادي شود.
ماده 2: كليه وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسسات و شركت هاي دولتي و نهادهاي عمومي و انقلابي موظفند در طراحي، توليد
و احداث ساختمان ها و اماكن عمومي و معابر و وسايل خدماتي به نحوي عمل نمايد كه امكان دسترسي و بهره مندي از آنها
براي معلولان همچون افراد عادي فراهم نمايد.
تبصره 1: وزارتخانه ها، سازمان ها و مؤسسات و شركت هاي دولتي و نهادهاي عمومي و انقلابي موظفند جهت دسترسي و
بهره مندي معلولان، ساختمان ها و اماكن عمومي، ورزشي و تفريحي، معابر و وسايل خدماتي موجود را در چهارچوب بودجه
هاي مصوب سالانه خود مناسب سازي نمايند.
تبصره 2: شهرداري ها موظفند از صدور پروانه احداث و يا پايان كار براي آن تعداد از ساختمان ها و اماكن عمومي و معابري
كه استاندارهاي تخصصي مربوط به معلولين را رعايت نكرده باشند خودداري نمايند.
تبصره 3: سازمان بهزيستي كشور مجاز است بر امر مناسب سازي ساختمان ها و اماكن دولتي و عمومي دستگاه هاي مذكور
در ماده فوق نظارت و گزارشات اقدامات آنها را درخواست نمايد.
تبصره 4: آيين نامه اجرايي ماده فوق ظرف سه ماه مشتركاً توسط وزارت مسكن و شهرسازي، سازمان بهزيستي كشور و
سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور تهيه و به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.
ماده 3: سازمان بهزيستي كشور موظف است در چارچوب اعتبارات مصوب در قوانين بودجه سالانه اقدامات ذيل را به عمل
آورد:
الف- تأمين خدمات توانبخشي، حمايتي، آموزشي و حرفه آموزي مورد نياز معلولان با مشاركت خانواده هاي معلولان و
همكاري بخش غيردولتي (خصوصي، تعاوني، خيريه) و پرداخت يارانه (كمك هزينه) به مراكز غيردولتي و خانواده ها.
ب- گسترش مراكز خاص نگهداري، آموزشي و توانبخشي معلولان واجد شرايط (معلولان نيازمند، معلولان بي سرپرست،
معلولان مجهول الهويه، معلولان با ناهنجاريهاي رفتاري) با همكاري بخش غيردولتي و پرداخت تسهيلات اعتباري و يارانه
(كمك هزينه) به آنها.
ج- تأمين و تحويل وسايل كمك توانبخشي مورد نياز افراد معلول.
د-گسترش كارگاه هاي آموزشي، حمايتي و توليدي معلولان و ارائه خدمات توانبخشي حرفه اي به معلولان جهت
توانمندسازي آنان.
1369 مستثني خواهد /8/ تبصره: كارگاه هاي آموزشي، حمايتي و توليدي موضوع ماده فوق از مشمول قانون كار مصوب 29
بود.
ماده 4: معلولان مي توانند در استفاده از امكانات ورزشي، تفريحي، فرهنگي و وسايل حمل و نقل دولتي (مترو، هواپيما، قطار)
از تسهيلات نيم بهاء بهره مند گردند.
تبصره: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تربيت و بدني و شهرداري ها موظفند كتابخانه، اماكن ورزشي، پارك و اماكن
تفريحي خود را به نحوي احداث و تجهيز نمايند كه امكان بهره مندي معلولان فراهم گردد.
ماده 5: افراد تحت سرپرستي معلولان با معرفي سازمان بهزيستي كشور تحت پوشش بيمه خدمات درماني و معلولان تحت
پوشش بيمه خدمات درماني و بيمه مكمل درماني قرار مي گيرند.
ماده 6: يكي از فرزندان اوليايي كه خود ناتوان و معلول بوده (هر دو يا يكي از آنها معلول باشد) و يا حداقل دو نفر از فرزندان
آنها ناتوان و معلول باشد از انجام خدمت وظيفه عمومي معاف مي گردد.
تبصره: همسراني كه زن ناتوان و معلول خود را سرپرستي مي نمايند مادامي كه سرپرستي همسر ناتوان و معلول را بر عهده
داشته باشند از انجام خدمت وظيفه عمومي معاف ميگردند.
ماده 7: دولت موظف است جهت ايجاد فرصت هاي شغلي براي افراد معلول تسهيلات ذيل را فراهم نمايد:
الف- اختصاص حداقل سه درصد ( 3%) از مجوزهاي استخدامي (رسمي، پيماني، كارگري) دستگاه هاي دولتي و عمومي اعم از
وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات، شركت ها و نهادهاي عمومي و انقلابي و ديگر دستگاه هايي كه از بودجه عمومي كشور
استفاده مي نمايند به افراد معلول واجد شرايط.
ب- تأمين حق بيمه سهم كارفرما توسط سازمان بهزيستي كشور و پرداخت آن به كارفرماياني كه افراد معلول را به كار مي
گيرند.
ج- پرداخت تسهيلات اعتباري به واحدهاي توليدي، خدماتي، عمراني، و صنفي و كارگاه هاي توليدي حمايتي در مقابل
اشتغال افراد معلول به ميزاني كه در قوانين بودجه سالانه مشخص مي گردد.
د-پرداخت تسهيلات اعتباري خود اشتغالي (وجوه اداره شده) به افراد معلول به ميزاني كه در قوانين بودجه سالانه مشخص
مي گردد.
ه- پرداخت تسهيلات اعتباري (وجوه اداره شده) جهت احداث واحدهاي توليدي و خدماتي اشتغالزا به شركت هاي و
مؤسساتي كه بيش از شصت درصد ( 60 %) سهام و سرمايه آنها متعلق به افراد معلول است.
و- اختصاص حداقل شصت درصد ( 60 %) از پست هاي سازماني تلفنچي (اپراتور تلفن) دستگاه ها، شركت هاي دولتي و
نهادهاي عمومي به افراد نابينا و كم بينا و معلولان جسمي، حركتي.
ز- اختصاص حداقل شصت درصد ( 60 %) از پست هاي سازماني متصدي دفتري و ماشين نويسي دستگاه ها، شركت ها و
نهادهاي عمومي به معلولين جسمي، حركتي.
تبصره 1: كليه وزارتخانه ها، سازمان ها، مؤسسات و شركت هاي دولتي و نهادهاي عمومي و انقلابي مجازند تا سقف مجوزهاي
استخدامي سالانه خود، افراد نابينا و ناشنوا و معلولين ضايعات نخاعي واجد شرايط را رأساً به صورت موردي و بدون برگزاري
آزمون استخدامي به كار گيرند.
تبصره 2: سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور موظف است سه درصد ( 3%) از مجوزهاي استخدامي سالانه وزارتخانه ها،
سازمان ها، مؤسسات دولتي، شركت ها و نهادهاي عمومي و انقلابي را كسر و در اختيار سازمان بهزيستي كشور قرار دهد تا
نسبت به برگزاري آزمون استخدامي اختصاصي براي معلولين واجد شرايط با همكاري سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور
اقدام و معلولين واجد شرايط پذيرفته شده را حسب مورد به دستگاه مربوطه معرفي نمايد.
تبصره 3: سازمان بهزيستي كشور مجاز است در قالب اعتبارات مصوب خود، صندوق فرصت هاي شغلي معلولان و مددجويان
بهزيستي را ايجاد و اساسنامه آن را به تصويب هيات وزيران برساند.
تبصره 4: سازمان آموزش فني و حرفه اي كشور موظف است آموزش هاي لازم فني و حرفه اي را متناسب با بازار كار براي
معلولان به صورت رايگان و تلفيقي تأمين نمايد.
ماده 8: معلولان نيازمند واجد شرايط در سنين مختلف مي توانند با معرفي سازمان بهزيستي كشور از آموزش رايگان در واحد
هاي آموزشي تابعه وزارتخانه هاي آموزش و پرورش، علوم تحقيقات و فناوري، بهداشت درمان و آموزش پزشكي و ديگر
دستگاه هاي دولتي و نيز دانشگاه آزاد اسلامي بهره مند گردند.
تبصره: آيين نامه اجرايي اين ماده مشتركاً توسط سازمان بهزيستي كشور و وزارتخانه هاي مذكور و دانشگاه آزاد اسلامي ظرف
مدت دوماه پس از ابلاغ اين قانون تهيه و به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.
ماده 9: وزارت مسكن و شهرسازي، بانك مسكن و بنياد مسكن انقلاب اسلامي موظفند حداقل ده درصد ( 10 %) از واحدهاي
مسكوني احداثي استجاري و ارزان قيمت خود را به معلولان نيازمند فاقد مسكن اختصاص داده و با معرفي سازمان بهزيستي
كشور در اختيار آنان قرار دهند.
تبصره 1: سيستم بانكي كشور مكلف است، تسهيلات اعتباري يارانه دار مورد نياز احداث و خريد مسكن معلولان را تأمين و به
معلولان يا تعاوني هاي آنها و يا مؤسسات خيريه اي كه براي معلولان، مسكن احداث مي نمايند پرداخت كند.
تبصره 2: سازمان ملي زمين و مسكن موظف است زمين مورد نياز احداث واحد هاي مسكوني افراد معلول فاقد مسكن را به
نرخ كارشناسي تهيه و در اختيار افراد مذكور و يا تعاوني ها و مؤسسات خيريه اي كه براي آنان مسكن احداث مي نمايند قرار
دهد.
تبصره 3: معلولان از پرداخت هزينه هاي صدور پروانه ساختماني، آماده سازي زمين و عوارض نوسازي معاف مي گردند.
تبصره 4: سازمان بهزيستي كشور موظف است در قالب اعتبارات مصوب خود در قوانين بودجه سالانه و كمك هاي يارانه اي
اشخاص حقيقي و حقوقي نسبت به احداث واحد هاي مسكوني براي معلولان و مددجويان اقدام و مالكيت و يا بهره برداري
آنها را مطابق آيين نامه اي كه سازمان بهزيستي كشور با همكاري وزارت مسكن و شهرسازي و سازمان مديريت و برنامه ريزي
كشور تهيه و به تصويب هيات وزيران مي رسد به معلولان و مددجويان واجد شرايط واگذار نمايد.
ماده 10 : ميزان كمك هزينه (يارانه) پرداختي سازمان بهزيستي كشور به مراكز غيردولتي (روزانه و شبانه روزي) بايت
نگهداري، خدمات توانبخشي و آموزشي و حرفه آموزي معلولان همه ساله با در نظر گرفتن نرخ تمام شده خدمات و تورم
سالانه مشتركاً توسط سازمان بهزيستي كشور و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور و وزارت بازرگاني تهيه و قبل از
خردادماه هر سال به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.
ماده 11 : مركز آمار ايران مكلف است در سرشماري هاي عمومي جمعيت كشور به نحوي برنامه ريزي نمايد كه جمعيت افراد
معلول به تفكيك نوع معلوليت آنها مشخص گردد.
ماده 12 : سازمان صداوسيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است حداقل دو ساعت از برنامه هاي خود را هر هفته در زمان
مناسب به برنامه هاي سازمان بهزيستي كشور و آشنايي مردم با توانمندي هاي معلولين اختصاص دهد.
ماده 13 : سازمان بهزيستي كشور موظف است با ايجاد سازوكار مناسب، نسبت به قيمومت افراد معلول اقدام نمايد، دادگاه ها
موظفند در نصب يا عزل قيم افراد معلول صرفاً از طريق سازمان مذكور عمل و مبادرت به صدور حكم نمايند.
تبصره 1: سازمان بهزيستي كشور موظف است جهت دفاع از حقوق افراد معلول، در محاكم قضايي وكيل تعيين نموده و به
دادگاه مربوطه معرفي كند.
تبصره 2: سازمان بهزيستي كشور مجاز است در موارد ضروري جهت جلوگيري از تضييع حقوق معلولان بي سرپرست به
نمايندگي از آنها در دادگاه ها طرح دعوا و دادخواهي نمايد.
تبصره 3: آيين نامه اين ماده ظرف مدت سه ماه مشتركاً توسط سازمان بهزيستي كشور و وزارت دادگستري تهيه و به تصويب
هيات وزيران خواهد رسيد.
ماده 14 : مؤديان مالياتي مي توانند از طريق سازمان بهزيستي كشور و با نظارت آن جهت احداث مراكز توانبخشي، درماني و
حرفه آموزي و مسكن مورد نياز افراد معلول اقدام نمايد. گواهي هزينه مؤديان مالياتي در موارد فوق كه به تأييد سازمان
بهزيستي كشور رسيده باشد به عنوان هزينه قابل قبول مالياتي آنان تلقي مي گردد.
تبصره: آيين نامه اجرايي اين ماده مشتركاً توسط سازمان بهزيستي كشور و وزارت امور اقتصادي و دارايي ظرف مدت سه ماه
پس از ابلاغ قانوني تهيه و به تصويب هيات وزيران خواهد رسيد.
ماده 15 : رؤساي سازمان هاي بهزيستي استان ها مجازند در جلسات شوراي برنامه ريزي و توسعه استان و گروه هاي كاري آن
به عنوان عضو شركت نمايد.
تبصره: به منظور كمك به اشتغال معلولان و مددجويان، رئيس سازمان بهزيستي كشور مجاز است در جلسات شوراي عالي
اشتغال شركت نمايد.
ماده 16 : اعتبار مورد نياز اجراي اين قانون از محل منابع زير تأمين مي گردد:
1. از محل اعتباراتي كه دستگاه ها و نهادها حسب وظايف قانوني در قوانين بودجه سالانه منظور مي نمايند.
2. از محل اعتباراتي هزينه اي و تملك سرمايه اي سازمان بهزيستي كشور كه تا كنون از محل اعتبارات مذكور خدمات لازم
را به معلولان ارئه مي داده است.
3. از محل وجوه واصله از اجراي طرح هدفمند كردن يارانه ها در كشور.
4. از محل صرفه جوئي در هزينه هاي دستگاه ها، شركت هاي دولتي و نهادهاي عمومي كه ميزان سالانه آن براي هر يك از
دستگاه ها و شركت ها و نهادها را هيات وزيران مشخص مي نمايد.
تبصره 1: آيين نامه اجرايي اين ماده توسط سازمان بهزيستي كشور و سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور تهيه و به تصويب
هيات وزيران خواهد رسيد.
تبصره 2: آن تعداد و يا بخشي از مواد اين قانون كه نياز به اعتبار جديد داشته باشد مادامي كه اعتبار لازم از محل منابع
مذكور در اين ماده تأمين نگردد، اجرا نخواهد شد.